چگونه مرگ عزیزان را به کودکان توضیح دهیم؟

به گزارش زندگی امروز به نقل از ایسنا، بیش از ۹۵ درصد کودکان در اثر فوت عزیزان خود، به ویژه پدر و مادر، تا چندین هفته دچاربرخی از اختلال‌های روانشناختی می‌شوند. جواد ربانی، روانشناس در خصوص نحوه برخورد با کودکاندر مرگ عزیزان آنها اظهار کرد: مرگ چهار مولفه اصلی دارد که بزرگسالان کاملا به آن آگاهی دارند.در ادامه بهترین راه های توضیح مرگ عزیزان به کودکان را میخوانید.



آیا باید کودک را مطلع کرد؟در پاسخ به این سوال که آیا کودک را در جریان مرگ عزیزانش قرار دهیم باید گفت:کودک در نهایت باید بداند که فردی را از دست داده است و آن شخص دیگر پیش او باز نخواهد گشت.

بنابراین باید موضوع فوت شخص را به اطلاع او رساند؛اما نحوه گفتن این واقعه اهمیت بسزایی دارد. بنابراین برای توضیح فوت یک فرد به او اطلاعات دقیقو درستی ارائه دهید اما در نظر داشته باشید که این اطلاعات باید در سطح درک او از واقعه باشد.

مثلاً بیان این که مرگ از نظر پزشکی چگونه روی می دهد یا بر مبنای اعتقادات ارزشی ما مسلمانان،سرانجام فردی که فوت می کند چیست، می تواند در ایجاد درک صحیح این موضوع بسیار کمک کننده باشد.همچنین اهمیت بسزایی دارد که از گفتن دروغ و داستان های غیر واقعی در توضیح این موضوع پرهیز شود.از دادن وعده هایی مبنی بر بازگشت فرد، نیز حتماً اجتناب کنید.به عنوان مثال نباید گفت مادربزرگت به مسافرت رفته است، زیرا در چنین شرایطی کودک همواره به امید بازگشتن او از سفر خواهد بود.

چه کسی این واقعه را به کودک بگوید؟برای گفتن ماجرا به کودک مهم است که شخصی مورد اعتماد و دوست داشتنی از نظر کودککه با او احساس راحتی دارد و در عین حال به او اطمینان دارد این خبر را به کودک بدهد.در خصوص زمان هایی که خود کودک نیز در فرآیند فوت شخص حضور داشته است مثلاً در موقعیت تصادفحتی می توان از کادر پزشکی برای توضیح موضوع به کودک کمک گرفت.

چهار مولفه اصلی در توضیح مرگ عزیزان به کودکان

بهترین راه توضیح مرگ عزیزان به کودکان
نخستین مولفه این است که فرد فوت شده دیگر هرگز قادر به ادامه حیات نخواهد بودو هیچ‌گاه بازنخواهدگشت. مورد بعدی این است که همه موجودات زنده روزی می‌میرند.درباره سومین مولفه می‌توان به این نکته اشاره کرد که فرد فوت شده فاقد نشانه‌های حیاتی استو قادر به انجام اعمالی که در حین حیات خود انجام می‌داده نمی‌باشد.

چهارمین مولفه این است که مرگ به علل گوناگونی اتفاق می افتد. وی افزود:کودکان از سن سه-چهار سالگی به بعد به تدریج با مفهوم مرگ آشنا می‌شوند و به طور کلی می‌دانندکه انسان‌ها می‌میرند اما با چهار مولفه اصلی مرگ کاملا آشنایی ندارند.

افراد در آغاز دوره نوجوانی می‌توانند کاملا چهار مولفه مربوط به مرگ را درک کنند،اما اگر فردی در خردسالی با مرگ عزیزان و یا حیوانات خانگی‌اش مواجه شود سریع‌تر با ویژگی‌های مرگ آشنا می‌شود.ربانی با اشاره به اینکه «از دست دادن عزیزان تاثیر فراوانی بر کودکان می‌گذارد»، بیان کرد:

بیش از ۹۵ درصد کوکان در اثر فوت عزیزان خود، به ویژه پدر و مادر، تا چندین هفتهدچار برخی از اختلال‌های روانشناختی می‌شوند. آن‌ها ممکن است به شدت مضطرب شوند،بسیار زیاد گریه کنند، رفتارهای پرخاشگرانه آن‌ها افزایش پیدا کند و به افراد دیگر وابستگی عاطفی شدیدی پیداکنند.

این روانشناس گفت: از دیگر مشکلات آن‌ها این است که بی قرار می‌شوند، ترس‌های مبهمی دارند،از صدمه دیدن می‌ترسند و بی اشتها می‌شوند.پس از ۶ تا ۱۲ماه پس از فوت افراد نزدیک به کودک معمولا این علائم کاهش می‌یابد.

در تعداد محدودی از کودکان ممکن است این علائم مضمن شود. ربانی ادامه داد:برای اینکه به کودکان کمک کنیم که با ازدست دادن عزیزانشان سازگاری پیدا کنند باید توجه کنیمکه آن‌ها در چه شرایطی با فوت نزدیکانشان مواجه شده‌اند


طریقه توضیح دادن مرگ عزیزان به کودکان
باید بدانیم که آیا آن‌ها شاهد صحنه مرگ بوده‌اند یا خیر، بازماندگان مراسم ترحیم را چگونه برگزار کرده‌اندو سلامت روانی کودک قبل از فوت عزیزانش چگونه بوده است.وی با تاکید بر اهمیت نقش مراقب کودک پس از فوت عزیزانش ادامه داد: اگر کودکی یکی از والدین خود را از دست بدهد،کیفیت حمایت و پرستاری والد دیگر در حفظ سلامت روان او نقش بسزایی دارد

پس از فوت یکی از والدین، این نکته حائز اهمیت است که والد بازمانده برای کمک به کودک بتواندهیجانات خود را مدیریت کند. این روانشناس مطرح کرد:به طور کلی کودکان در خانواده‌هایی که استرس‌های ارتباطی، شغلی، مالی، اجتماعی و… را بیشتراز خانواده‌های دیگر تجربه می‌کنند، با مرگ عزیزانشان دشوارتر سازگاری می‌یابند.

از آنجایی که مرگ جز جدایی ناپذیر زندگی است باید قبل از فوت عزیزان به تدریج کودکانرا با مقوله مرگ آشنا سازیم و به سوالات آن‌ها در این باره پاسخ دهیم. ربانی افزود: پژوهش‌ها نشان‌دادهکودکانی که والدین آن‌ها به سوالاتشان درباره مرگ پاسخ می‌دهند،پس از فوت نزدیکانشان با از دست دادن آن‌ها راحت‌تر کنار می‌آیند. پس نکته مهم این استکه با کودکان متناسب با سطح درکشان درباره مرگ صحبت کنیمو آن‌ها را از سوال پرسیدن منع نکنیم.

وی ادامه داد: اگر کودکان شاهد مرگ حیوانات خانگی باشند،این امکان برای آن‌ها به وجود می‌آید که با این پدیده بیشتر آشنا شوند. اگر کودکان برای ازدست دادنحیوان خانگی خود ناراحت هستند، والدین باید با آن‌ها همدلی کنند. بهتر است آن‌ها شرایطی را مهیا کنندکه کودک با حیوان خداحافظی کند و سپس والدین آن را در محلی مناسب دفن کنند.

طریقه توضیح مرگ عزیزان به کودکان
این روانشناس در خصوص شیوه اطلاع دادن اخبار ناگوار به خردسالان گفت: در ابتدا باید به کودک گفتکه فردی فوت کرده است. باید به او بگوییم می‌دانیم که خبر فوت کردناین شخص بسیار ناخوشایند است و او حق دارد که ناراحت باشد و هیجانات خود را نشان بدهد.

در مرحله بعد باید به کودک بگوییم به دلیل اختلالی که در جسم فرد اتفاق افتاده او فوت کرده است.کودک باید این مفهوم را درک کند که مرگ به معنای توقف فعالیت‌های بدن است.ربانی تصریح کرد: پس از اینکه کودک از خبر فوت فردی آگاه شد، او باید بداند که در روزهای آیندهچه اتفاقاتی روی خواهدداد، تشییع جنازه چگونه برگزار خواهد شدو دیگران از او چه انتظاراتی خواهند داشت. باید خود کودک تصمیم بگیرد که مایل است در مراسم تشییع‌جنازه شرکت کند یا خیر.

برای اینکه کودک درک بهتری از مرگ فرد فوت شده داشته باشد، اگر وی تمایل داشتبهتر است شرایطی ایجاد شود که بتواند جسد را ببیند. وی با تاکید بر اینکه «برای آشنایی کودکانبا مرگ نباید از بعضی اصطلاحات رایج استفاده کرد»، ادامه داد:در ارتباط با فوت افراد باید از به‌کار بردن جملاتی مثل او خوابیده، گم شده، از میان ما رفته است و…برای کودکان خودداری کنیم. به‌کار بردن این اصطلاحات کودکان را گیج و سردرگم می‌کند.

این روانشناس بیان‌کرد: پس از فوت عزیزانِ کودک، نزدیکان وی باید سعی کنند روند زندگی عادیو طبیعی او را حفظ کنند تا کودک از آسیب‌های ناشی از این واقعه در امان بماند.اگر کودک محصل است، باید سریع‌تر دوباره به مدرسه برود و این را درک کند که بعد از فوت عزیزان نیز روندطبیعی زندگی باید ادامه یابد.